Uygarlık Tarihi Özet Ders Notları
İnsanlığın barbarlıktan uygarlığa geçişi, binlerce yılın sonunda gerçekleşmiştir. İşte bu sürecin tamamı, uygarlık tarihi dersinde incelenmektedir. Ders, insanların tarih sahnesine ilk defa çıkmasıyla başlar, Neolitik Dönemde yerleşik düzene geçiş ile devam eder. Bu aşamadan sonra tarihte etkili olan uygarlıklar kronolojik sırayla ele alınır.
Uygarlık tarihi, sadece devletleri değil, aynı zamanda insanlığın gelişimini de inceler. Uygarlık, nesilden nesle aktarılan kültür ve bilim ürünlerinin tamamıdır. Bunlar, önemli buluşlardan olan yazının bulunması veya laiklik ve demokrasi gibi kavramlar da olabilir.
Uygarlık tarihi dersi, bütün bunları detayları olarak inceler. Söz konusu dersten başarılı olabilmekle verilen bilgilerin kalıcı olması sağlanmaktır. Bunun için kaliteli ders notlarından yararlanılabilir. Buradanbastır, sizler için en kaliteli notları paylaşıyor. Uygarlık tarihi ders notları PDF dosyasının bağlantısını, yazımızın devamında bulabilirsiniz.
Uygarlık tarihi dersi, insanlığın günümüzdeki medeniyet düzeyine hangi ekonomik, siyasi ve toplumsal aşamalardan geçerek geldiğini inceler. Toplumları her yönüyle ele alan bir bilim dalı olan uygarlık tarihi, bütün ulusların getirdiği medeniyeti, kültürü ve diğer uygarlık eserlerini ele alır.
Bu derste öğrencilere, her şeyin öznesi insandır kavrayışı üzerine bilgiler aktarılır. Edebiyat, sanat ve felsefe gibi farklı disiplinlerden yararlanarak muasır medeniyet düzeyine ait değer bilgisi üretme, içinde yer alınan yeni dünya düzenindeki sosyal hareketleri anlamlandırma, çözümleme ve yorumlama becerisinin kazandırılması hedeflenir.
Uygarlıklar, binlerce yıllık süreçte milyarlarca insan tarafından oluşturulmuştur. Uygarlıklara bakıldığında genellikle din ile anlatıldıkları görülecektir. Dinler, evreni ve dünyayı açıklayan düşünce sistemleri olarak kabul edilir. Uygarlıkların oluşumunda büyük bir yere sahiptir. Sümerlerden itibaren ele alınan bütün topluluklarda dinlere dair verilen bilgiler, konu tek tanrılı dinlere geldiğinde yetersizliği ile dikkat çekmiştir.
Arkeolojik çalışmalara bağlı olarak uygarlık tarihinin başlangıcı Sümerler olarak kabul edilir. Dolayısıyla uygarlık tarihinin M.Ö. 4000 yılında başladığı ifade edilebilir. Bu süreçte büyük ve karmaşık yapıdaki uygarlıklar incelenirken, bunların haricindekiler ise dikkate alınmaz.
İlginizi Çekebilir: Öğretim Yöntem ve Teknikleri Özet PDF İndir
İnsanlığın varlığı binlerce yıl öteye dayanır. Ancak incelenebilen ve tanımlanabilen tarih, yazının bulunmasıyla başlar. Yazının bulunmasından önceki dönem, tarih öncesi çağlar olarak isimlendirilir. Bu çağlar kendi içerisinde aşağıdaki gibi sınıflandırılır.
Genel kabul gören bu sınıflandırmaya uymayan uygarlıklar olduğu da bilinmektedir. Astronomi ve matematiği bilen Mayaların taş aletler yaparak kullanması, bu duruma örnek olarak gösterilebilir. Tarih öncesi çağlar ve bunlara ilişkin genel detaylar şu şekildedir:
En eski ve en uzun dönem olarak bilinen bu dönem, insanlık tarihinin ilk basamağını meydana getirir. Paleolitik dönemde insanlar mağara ve ağaç kovuğu gibi doğal oluşumlarda yaşamıştır. Toplayıcılık ve avcılık ile besin ihtiyaçlarını karşılamış ve taştan yapılan ilkel aletler kullanılmaya başlanmıştır. Bu dönemdeki en önemli olay, çakmak taşlarının birbirine vurularak ateşin bulunması olmuştur.
Milattan önce 12000/10000 ile 8000 yılları arasındaki dönemdir. Bu dönemde taştan yapılan ilkel aletler çeşitlenmiştir. Buzulların erimeye başlaması, iklimin daha ılımanlaşmasıyla birlikte insanlar mağara ve ağaç kovuklarından çıkarak barınaklar kurmaya başlamıştır. Bu dönemdeki en önemli olay ise köpeklerin evcilleştirilmesidir.
Buzul çağının sona erdiği bu dönemde insanlar yerleşik hayata geçmeye başlamıştır. Bu dönemde toplayıcılık ve avcılıktan tarım ve hayvancılığa geçiş süreci ilk defa başlamıştır. Aile ve mülkiyet kavramı ortaya çıkmış ve nüfusta artış görülmüştür. Keçi, koyun ve öküz gibi hayvanlar evcilleştirilmiştir. Silahlar daha keskin hale getirilmiş ve ilk defa ticaret yapılmıştır. Ana tanrıça heykelleri ilk defa bu dönemde ortaya çıkmıştır. Neolitik dönemin en önemli olayı çanak ve çömlek yapımıdır.
İlk madenin çıktığı ve ilk kent kültürlerinin görüldüğü dönemdir. Yerleşim merkezleri büyümüş, tarım ve hayvancılık gelişmiştir. Yöneticiler, zanaatkarlar ve din adamları ortaya çıkmaya başlamıştır. Sulama sistemleriyle mimari savunma gelişmiş ve ticarette ilerlemeler yaşanmıştır.
İlginizi Çekebilir: Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı Ders Notları PDF İndir
Yapılan araştırmalar Çad, Tanzanya, Kenya ve Etiyopya’da bulunan ilk insanlara ait fosillerin 3,5 milyon ila 3,8 milyon yıl öncesine ait olduğunu göstermektedir. Söz konusu bilgiler ışığında insanlığın 3 milyon yıldan daha uzun bir süredir dünyada yaşadığı söylenebilir. İnsanlık bu süreçte sürekli olarak gelişim içinde olmuştur. Tarımsal üretim için verimli toprakların ve iklimin elverişli olduğu bölgeler tercih edilmiştir. Daha sonra yerleşik hayata geçilmiş ve ilk uygarlıklar kurulmuştur. Tarih boyunca kurulan önemli uygarlıklardan bazıları ve bunlara ilişkin detaylar şu şekildedir:
Dicle ve Fırat arasında yer alan, Mezopotamya olarak isimlendirilen bölgede kurulan uygarlıklardır. Başlangıçları M.Ö. 4000 yılına dayanmaktadır. Bu uygarlıkların başlıca olanları; Babiller, Asurlar, Elamlar, Akadlar ve Sümerlerdir. Tarım, en önemli geçim kaynaklarıdır. Bu yüzden tarıma elverişli bölgelere yerleşmişlerdir.
Bu uygarlıkların her biri çok önemlidir. Ancak Sümerlerin daha özel bir yeri vardır. Sümerler, M.Ö. 4000 ile 2000 yılları arasında Irak’ın güneyinde kurulmuş olan bir uygarlıktır. Medeniyetin beşiği olarak bilinen coğrafi bölgede yaşayan Sümerler, bilinen en eski uygarlıklardandır.
Afrika kıtasının en büyük su kaynağı olan Nil nehri ve çevresine kurulmuştur. Mısır uygarlığının kuzeyinde Akdeniz, batı ve doğusunda ise büyük çöller yer almaktadır. Böyle bir bölgede medeniyetin kurulmasının temel nedeni su kaynağı olan Nil nehri ve verimli topraklardır. Konumu nedeniyle farklı medeniyetlerle etkileşime girmemiştir. İstila ve dış etki gibi olayları yaşamayan bir uygarlıktır.
Milattan önce 1600 ile 1200 yılları arasında kurulduğu tahmin edilmektedir. Amazon havzasının yukarı çığırında kurulan medeniyetin günümüzdeki sınırları Peru, Ekvator ve Şili’dir. Alçak bölgelerin sıcak ve nemli olması nedeniyle yaşama elverişli olmadığı bilinir. Bundan dolayı İnkalar 2000 metreden yüksek bölgelere yerleşmeyi tercih etmiştir. Yüksek dağ havzalarındaki akarsu vadileri, temel yaşam alanlarıdır. Geçim kaynakları patates yetiştiriciliğidir. Patates tarımını ilk yapan medeniyet olarak dikkat çeker.
Orta Amerika’nın bir bölümü ile Meksika’nın güneyine kurulmuş olan bir medeniyettir. Yutacan Adası merkezidir. Tarım ve hayvancılık temel geçim kaynaklarıdır. Kakao ve mısır, en yaygın tarım ürünleridir. İleri tarım tekniği kullanan Mayaların balıkçılıkta da iyi oldukları bilinir.
Çin’de ilk uygarlık Gökırmak ve Sarıırmak kıyılarına kurulmuştur. İklim şartlarının da uygun olduğu bu bölgede tarıma elverişli toprakların bulunması ve sulama olanağının olması, söz konusu kıyıların tercih edilmesinin temel nedenidir.
Çin, insanlık tarihine büyük katkılar yapan bir uygarlıktır. Kâğıt, mürekkep, matbaa, pusula ve barut Çin uygarlığı tarafından bulunmuştur. İpek böcekçiliği ile ipek dokumanın gelişmiş olduğu bu uygarlık, Çin yazısını da geliştirmiştir.
Ganj ve İndus nehirlerinin kıyılarındaki verimli topraklara kurulmuştur. Tarım, temel geçim kaynağıdır. Kuruldukları bölgenin şartları, birçok tarım ürününün yetiştirilmesine uygundur.
Akdeniz kıyılarında iklimin uygun olması, burada tarımın gelişmesine imkân vermiştir. Buna karşın buradaki tarım Hint, Çin, Mısır ve Mezopotamya uygarlıkları kadar gelişmiş değildir. Denizcilik için son derece uygun olması, bölgede çok sayıda liman inşa edilmesine, denizciliğin gelişmesine ve bu yol ile ticaret yapılmasına neden olmuştur. Akdeniz uygarlıklarının başında İbraniler, Fenikeliler ve Antik Çağ uygarlıkları gelir.
Orta Amerika’da yaşamış bir uygarlık olan Azteklerin temel geçim kaynakları tarımdır. Mısır, en fazla yetiştirilen tarım ürünüdür. Bunun yanında domates, fasulye ve kabak gibi tarım ürünleri de yetiştirilmiştir. Yaşadıkları bölge genel itibariyle sıcaktır ve buradaki su ihtiyaçlarını akarsular ile göllerden karşılamışlardır. Bundan dolayı göl kenarları ve vadi tabanları, başlıca tarım alanları olmuştur.
Aztekler, kendilerine has bir yazı kullanmıştır. Kullandıkları yazı resimlerden ve sesleri belirten sembollerden oluşmaktaydı. Ayrıca kendilerine özgü bir dinleri de vardır. Doğanın farklı kuvvetlerini canlandıran tanrıları bulunmaktaydı.
Anadolu olarak isimlendirilen bölge verimli topraklara sahip olması, üç tarafının denizlerle çevrili olması, iklim, yer şekilleri ve su kaynakları bakımından zenginliği ile dikkat çeker. Söz konusu özellikleri nedeniyle burada birçok uygarlık kurulmuş ve adeta uygarlıkların beşiği olmuştur. Anadolu’da kurulan başlıca uygarlıklar; İyonyalılar, Lidyalılar, Frigyalılar, Hititler ve Urartular şeklindedir.
M.Ö. 1200 ile M.Ö. 337 yılları arasında hüküm süren bir ilk çağ medeniyeti olan Yunan uygarlığı, Dorlar tarafından kurulmuştur. Genellikle denizcilikle ilgilenmişler ve ticarete önem vermişlerdir. Birçok koloni kuran bu uygarlık, polis ismindeki şehir devletlerini de kurmuşlardır.
Tanrıları için düzenledikleri yarışmalar, olimpiyatların başlangıcı olarak kabul edilir. Eflatun, Aristo (felsefe), Tukitides (tarih) ve Homeros (edebiyat) gibi önemli isimleri çıkarmışlardır. Yasalar çıkararak demokrasi alanında ciddi gelişmeler göstermişlerdir. Bu dönemde kütüphaneler, heykeller, tapınaklar ve tiyatrolar inşa edilmiştir.
Antik Roma, M.Ö. 9. yüzyılda İtalyan yarımadasında kurulan Roma şehir devletinden doğan bir uygarlıktır. Daha sonraki süreçte bütün Akdeniz’i çevreleyen bir imparatorluğa dönüşmüştür. Tarımla uğraşan bu uygarlık, aynı zamanda ticaret ve denizciliğe de önem vermiştir. Burada toplum; asiller, vatandaşlar ve kölelerden meydana gelmektedir. Bu dönemde hazırlanan 12 Levha Kanunları, Avrupa hukuk sisteminin temellerini oluşturmaktadır.
Roma uygarlığı, insanlık tarihine birçok katkı vermiştir. Miladi takvim ile Latin alfabesine bu dönemde son şekli verilmiştir. Mimari alanda ilerlemiş olan Romalılar, birçok önemli eser inşa etmiştir. Bunların bir kısmı günümüzde halen varlığını devam ettirmektedir.
İlginizi Çekebilir: Sınıf Yönetimi Ders Notları PDF İndir | Başarınızı Artıracak Notlar!
Milattan önce 50000 yılında ilk defa ortaya çıkan insan ile milattan önce 4000 yılında doğan ilk uygarlık arasında neler olduğuna göz atacağız. İlk uygarlık olarak kabul edilen Sümerleri incelerken, uygarlığı nelerin belirlediğini daha iyi anlayacağız. Mısır, Roma, Yunan, Çin ve Anadolu uygarlıklarını yakından inceleyeceğiz. Avrupa’da başlayan aydınlanmanın, küreselleşmeye nasıl dönüştüğüne bakacağız.
Buradanbastir olarak sizlerle paylaştığımız uygarlık tarihi ders notları PDF dosyası içerisinde çok daha fazlasını bulacaksınız. Bu dosyaya ulaşmak için aşağıdaki bağlantıyı kullanabilirsiniz.
>>> Uygarlık Tarihi Ders Notları İndirmek İçin Buraya Tıklayın. <<<
PDF olarak indirdiğiniz uygarlık tarihi ders notlarının kaliteli basılmış çıktılarını buradanbastir.com ile alabilir, kâğıt üzerinden daha kolay ve etkili bir şekilde çalışabilirsiniz. Üstelik kapınıza kadar teslim.
Yararlanılan Kaynaklar:
